| ปัญหาของศาลรัฐธรรมนูญ |
 |
|
|
| คุณกนก แสงวิทยา
นักกฎหมายภาครัฐ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
 |
เมื่อนายชัช ชลวร ลาออกจากการเป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญ นายชัชต้องพ้นจากความเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแล้วหรือไม่ และการที่ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ๘ คนที่เหลือร่วมกับนายชัชประชุมและเลือกกันเองให้นายวสันต์ สร้อยพิสุทธิ์ เป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ โดยนายชัชยังคงเป็นดำรงตำแหน่งเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ เป็นการกระทำที่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ เป็นปัญหาสำคัญในการการใช้รัฐธรรมนูญในยุคนี้
ปัญหาข้อแรก นายชัช ชลวร พ้นจากความเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแล้วหรือไม่ เมื่อพิจารณารัฐธรรมนูญ ๒๕๕๐ แล้ว จะเห็นได้ว่า
(๑) มาตรา ๒๐๙(๓) บัญญัติถึงการลาออกของทั้งประธานศาลรัฐธรรมนูญและตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ เมื่อประธานศาลรัฐธรรมนูญลาออก มาตรา ๒๐๙ วรรคสอง บัญญัติว่า ให้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญที่เหลืออยู่ปฏิบัติหน้าที่ในการพิจารณาและวินิจฉัยคดีต่อไปได้หากมีตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเหลืออยู่ไม่น้อยกว่า ๕ คน ตามมาตรา ๒๑๖ ไม่มีบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญตรงส่วนใดที่บัญญัติว่าประธานศาลรัฐธรรมนูญจะต้องลาออกจากความเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญด้วย จึงจะพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญ นายชัชจึงพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญไปแล้ว
(๒) เมื่อประธานศาลรัฐธรรมนูญลาออก มาตรา ๒๑๐ วรรคสอง บัญญัติให้มีการดำเนินการเลือกบุคคลมาเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญภายใน ๓๐ วัน หลังจากนั้นมาตรา ๒๑๐ วรรคสี่ บัญญัติให้ผู้ได้รับเลือกดังกล่าวประชุมร่วมกับตุลาการศาลรัฐธรรมนูญที่เหลือ ๘ คนและเลือกกันเองให้คนหนึ่งเป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญ แล้วแจ้งให้ประธานวุฒิสภาทราบเพื่อทูลเกล้าฯต่อไปตามมาตรา ๒๐๔ วรรคสามและวรรคสี่
(๓) กรณีที่ประธานศาลรัฐธรรมนูญต้องพ้นจากตำแหน่งนอกจากการพ้นจากตำแหน่งตามวาระตามมาตรา ๒๐๙ ทั้ง ๗ กรณี เช่น ตาย, มีอายุครบ ๗๐ ปีบริบูรณ์ , ขาดคุณสมบัติหรือมีลักษณะต้องห้าม ล้วนแล้วแต่เป็นการพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญทั้งสิ้น กรณีประธานศาลรัฐธรรมนูญลาออกก็เป็นกรณีหนึ่งในการที่ประธานศาลรัฐธรรมนูญต้องพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญเหมือนกรณีอื่น ๆ ในมาตรา ๒๐๙ และรัฐธรรมนูญไม่ได้บัญญัติว่า ประธานศาลรัฐธรรมนูญต้องลาออกจากความเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญด้วยจึงจะพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญ ดังนั้นเมื่อประธานศาลรัฐธรรมนูญซึ่งทำหน้าที่เป็นผู้บริหารงานและตุลาการในการพิจารณาและวินิจฉัยคดีในศาลรัฐธรรมนูญลาออก ประธานศาลรัฐธรรมนูญจึงต้องพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญ ไม่มีตำแหน่งประธานศาลรัฐธรรมนูญที่จะเป็นเหตุให้ทำหน้าที่เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญต่อไปได้
(๔) หากนายชัชยังคงทำหน้าที่ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญต่อไป จะมีปัญหาต่อไปว่าจะต้องมรพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญหรือไม่ เพราะมาตรา ๒๐๔ วรรคหนึ่งและวรรคสี่บัญญัติให้ต้องโปรดเกล้าฯแต่งตั้งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจากผู้ได้รับเลือกให้เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ แต่นายชัชไม่ใช่บุคคลผู้ได้รับเลือกให้เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญครั้งใหม่ ส่วนที่นายชัชได้รับเลือกครั้งก่อน ก็ได้รับโปรดเกล้าฯแต่งตั้งไปแล้ว หากไม่ต้องโปรดเกล้าฯ ก็ขัดต่อมาตรา ๒๐๔ วรรคหนึ่งและวรรคสี่
(๕) หากรัฐธรรมนูญยอมให้ประธานศาลรัฐธรรมนูญแสดงเจตนาลาออกจากตำแหน่งเฉพาะประธานศาลโดยยังคงให้ดำรงตำแหน่งตุลาการต่อไปได้ ย่อมเป็นเหตุให้ตุลาการศาลสามารถฮั้วกันเป็นประธานศาลคนละปีครึ่งปีจนครบทั้งหมด ๙ คน ย่อมทำให้งานของศาลรัฐธรรมนูญไม่พัฒนา
(๖) กรณีประธานศาลรัฐธรรมนูญลาออกแล้วจะมีผลอย่างไร รัฐธรรมนูญบัญญัติไว้ชัดเจนแล้วว่าต้องพ้นจากศาลรัฐธรรมนูญไป แตกต่างจากกรณีสภาผู้แทนราษฎรหรือวุฒิสภา สมาชิกภาพของ สส. เริ่มตั้งแต่วันเลือกตั้ง ส่วนสมาชิกภาพของ สว. เริ่มแต่วันเลือกตั้งในกรณี สว. เลือกตั้ง หรือวันที่คณะกรรมการการเลือกตั้งประกาศผลการสรรหาในกรณี สว. สรรหา โดยไม่ต้องมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง เพียงแต่ก่อนเข้ารับหน้าที่ สส. หรือ สว. ต้องปฏิญาณตนในที่ประชุมที่ตนเป็นสมาชิกอยู่เท่านั้น การลาออกจาก สส. หรือ สว. ทำให้สมาชิกภาพของ สส. หรือ สว. สิ้นสุดลง (มาตรา ๑๐๖(๓) และมาตรา ๑๑๙(๓)) ส่วนประธานสภาผู้แทนราษฎรและประธานวุฒิสภาต้องมีโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง (มาตรา ๑๒๔ วรรคหนึ่ง) นอกจากประธานสภาทั้งสองจะพ้นจากตำแหน่งตามวาระแล้ว การลาออกจากตำแหน่งประธานสภายังทำให้ประธานสภาทั้งสองต้องพ้นจากตำแหน่งประธานสภาไปด้วย(มาตรา ๑๒๔ วรรคสี่ (๒)) รัฐธรรมนูญไม่ได้บัญญัติให้สมาชิกภาพของ สส.หรือ สว. ของประธานสภาผู้ลาออกจากตำแหน่งประธานสภาต้องสิ้นสุดลงตามไปด้วย กล่าวคือ สมาชิกภาพ สส. หรือ สว. ของประธานสภาทั้งสองผู้ลาออกจากตำแหน่งประธานสภาจะสิ้นสุดลงก็ต่อเมื่อประธานสภาผู้นั้นได้ลาออกจาก สส. หรือ สว. ไปด้วย ซึ่งแตกต่างจากกรณีประธานศาลรัฐธรรมนูญลาออกดังกล่าว ส่วนกรณีอื่น ๆ ต้องพิจารณาเป็นเรื่อง ๆ ไป เช่น หัวหน้าห้องเรียนลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าห้องเรียน ย่อมไม่ขาดจากความเป็นนักเรียนไปด้วยในตัว เพราะโดยลักษณะของการเป็นนักเรียน จะพ้นจากความเป็นนักเรียนก็ต่อเมื่อได้ลาออกหรือถูกไล่ออกจากความเป็นนักเรียน การลาออกจากหัวหน้าห้องเรียนจึงไม่มีผลให้ผู้ลาออกต้องพ้นจากการเป็นนักเรียนไปด้วย
นายชัช ชลวร ซึ่งลาออกจากตำแหน่งประธานศาลรัฐธรรมนูญจึงพ้นจากความเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญไปแล้วตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ซึ่งบัญญัติไว้โดยเฉพาะ แตกต่างจากกรณีอื่น ๆ นายชัชจึงไม่สามารถทำหน้าที่เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญต่อไปได้
ปัญหาข้อหลัง การที่ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญที่เหลือ ๘ คน ร่วมประชุมกับนายชัช ชลวร ซึ่งพ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญไปแล้ว และเลือกกันเองให้นายวสันต์ สร้อย-พิสุทธิ์ เป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ ชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ เมื่อพิจารณารัฐธรรมนูญ ๒๕๕๐ มาตรา ๒๑๐ วรรคสอง และวรรคสี่ ประกอบมาตรา ๒๐๔ วรรคสามแล้ว นายชัช ชลวร พ้นจากตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญไปแล้ว ไม่มีอำนาจเข้าร่วมประชุมและเลือกประธานศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ ทั้งการเลือกประธานศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ก็ไม่มีผู้ได้รับเลือกเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่เข้าร่วมประชุมกับตุลาการศาลรัฐธรรมนูญที่เหลือ ๘ คน และเลือกกันเองให้คนหนึ่งเป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญ การประชุมและเลือกนายวสันต์ สร้อยพิสุทธิ์ เป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่จึงไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ไม่มีผลทำให้นายวสันต์ สร้อยพิสุทธิ์ เป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ได้
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ดูทั้งหมด
