ข้อพิจารณาบางประการ กรณี คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ชี้มูลการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจสลายการชุมนุมของกลุ่มพันธมิตร เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม 2551 21 ตุลาคม 2555 18:15 น.                 จากกรณีการชุมนุมทางการเมืองไม่ว่าจะเป็นเสื้อสีใดก็ตาม   เจ้าหน้าที่ตำรวจในฐานะเจ้าพนักงานของรัฐที่มีหน้าที่ในการรักษาความสงบเรียบร้อยให้กับสังคมต้องเข้ามีบทบาทในการดูแลความสงบเรียบร้อยในการชุมนุม  แต่จากบทเรียนที่ผ่านมาทำให้เห็นว่าเจ้าหน้าที่ตำรวจต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความยากลำบากเพราะต้องปฏิบัติหน้าที่อยู่ท่ามกลางความขัดแย้งของประชาชนในสังคม  ดังจะเห็นได้จากกรณีการชุมนุมของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม  2551  เพื่อคัดค้านการแถลงนโยบายต่อรัฐสภาของรัฐบาลในขณะนั้น และเกิดความเสียหายแก่ชีวิตและร่างกายของประชาชน  เจ้าหน้าที่ตำรวจในฐานะเจ้าหน้าที่ของรัฐที่มีหน้าที่ดูแลความสงบเรียบร้อยในการชุมนุมดังกล่าวตกเป็นจำเลยของสังคมเพราะมีประชาชนได้รับอันตรายต่อชีวิตและร่างกายจากการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจ  และ มีการนำการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจในการดูแลความสงบเรียบร้อยในการชุมนุมของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม  2551  ร้องต่อคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ  ให้พิจารณาว่าการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจเกี่ยวกับการชุมนุมในครั้งนี้เป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ประการใด                    ในบทความนี้จะกล่าวถึงเฉพาะการพิจารณาของคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.)  กรณีการปฏิบัติหน้าที่ของ  พล.ต.อ. พัชรวาท  วงษ์สุวรรณ  ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ  และ  พล.ต.ท.สุชาติ เหมือนแก้ว   ผู้บัญชาการตำรวจนครบาลเท่านั้น  โดยจะกล่าวถึง  ข้อเท็จจริงที่ได้จากการพิจารณาของคณะกรรมการ ป.ป.ช.  เหตุผลข้อกฎหมายที่ใช้ในการวินิจฉัย  และบทวิเคราะห์สำหรับเป็นกรณีศึกษาในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจในการชุมนุมทางการเมืองครั้งต่อ ๆ  ไป  ดังนี้                 ข้อเท็จจริงจากการพิจารณาของคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ         ตามที่ สมาชิกสภาผู้แทนราษฏรพรรคประชาธิปัตย์ รวม 20 คน ได้มีหนังสือลงวันที่ 10 ตุลาคม 2551 ขอให้ดำเนินการไต่สวนข้อเท็จจริง กรณี นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ นายกรัฐมนตรี พล.ต.อ.พัชรวาท  วงษ์สุวรรณ ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ พลตำรวจโท สุชาติ เหมือนแก้ว ผู้บัญชาการตำรวจนครบาล กับพวก รู้เห็นเป็นใจสั่งการให้เจ้าหน้าที่ตำรวจใช้อาวุธปราบปรามประชาชนที่กำลังชุมนุมโดยสงบในบริเวณหน้ารัฐสภา บริเวณถนนพิชัย บริเวณถนนสุโขทัย และบริเวณหน้ากองบัญชาการตำรวจนครบาลทำให้ประชาชนได้รับอันตรายแก่กาย และจิตใจ ประมาณ 400 คน ได้รับบาดเจ็บสาหัส 6 คน และถึงแก่ความตาย 2 คน        คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ได้รวมดำเนินการไต่สวนข้อเท็จจริงเป็นเรื่องเดียวกัน โดยกำหนดให้คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติทั้งคณะ เป็นองค์คณะในการดำเนินการไต่สวนข้อเท็จจริง และมอบหมายให้นายวิชา มหาคุณ และนายวิชัย วิวิตเสวี กรรมการ คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติเป็นผู้รับผิดชอบสำนวนการไต่สวนข้อเท็จจริง ซึ่งจากการไต่สวนข้อเท็จจริง  ได้ความว่า        นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ ได้ประกาศ ที่จะแถลงนโยบายต่อรัฐสภา ในวันที่ 7 ตุลาคม 2551 นายชัย ชิดชอบ ประธานสภาผู้แทนราษฎรในฐานะประธานรัฐสภา ได้เรียกประชุมร่วมกันของรัฐสภาเพื่อรับฟังการแถลงนโยบายของรัฐบาลในวันที่ 7 ตุลาคม 2551 เวลา 09.30 น.ในขณะเดียวกัน กลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ซึ่งได้ชุมนุมอยู่ที่ทำเนียบรัฐบาล ได้ประกาศที่จะขัดขวางการเข้าประชุมของสมาชิกรัฐสภาเพื่อมิให้รัฐบาลได้แถลงนโยบายต่อรัฐสภาโดยการเคลื่อนมวลชนมาปิดล้อมรัฐสภาตั้งแต่ค่ำวันที่ 6 ตุลาคม 2551        เช้าวันที่ 7 ตุลาคม 2551 เวลาประมาณ 06.00 น. ปรากฏว่า มีการใช้แก๊สน้ำตา ชนิดยิง และขว้าง เพื่อผลักดันประชาชนกลุ่มพันธมิตร ที่ชุมนุมปิดทางเข้ารัฐสภา บริเวณประตูปราสาทเทวริทธิ์ ด้านถนนราชวิถี ต่อเนื่องมาบริเวณแยกอู่ทองใน เลยไปทางประตูด้านหน้ารัฐสภา บริเวณถนนอู่ทองใน ทำให้มีผู้บาดเจ็บจำนวนมาก โดยมีผู้บาดเจ็บขาขาดนิ้วเท้าขาดและน่องเป็นบาดแผลฉกรรจ์ หลังจากนั้น สื่อมวลชนได้เสนอข่าวการสลายการชุมนุมด้วยแก๊สน้ำตาของเจ้าหน้าที่ตำรวจทำให้มีผู้บาดเจ็บสาหัสจำนวนมาก        กฎหมายที่เกี่ยวข้อง        พระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2547        มาตรา มาตรา 79  การกระทำผิดวินัยอย่างร้ายแรง ได้แก่การกระทำดังต่อไปนี้        (3)  เหยียดหยาม กดขี่ ข่มเหง หรือทำร้ายประชาชนผู้ติดต่อราชการหรือในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ราชการ        (5)  กระทำการอันได้ชื่อว่าเป็นผู้ประพฤติชั่วอย่างร้ายแรง        (6)  กระทำหรือละเว้นการกระทำใดๆ รวมทั้งการกระทำผิดตามมาตรา 78 (การกระทำผิดวินัยอย่างไม่ร้ายแรง) อันเป็นเหตุให้เสียหายแก่ราชการอย่างร้ายแรง        ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157         ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบเพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด                 เหตุผลข้อกฎหมายที่ใช้ในการวินิจฉัย         คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ  ได้พิจารณาข้อเท็จจริง ตลอดจนได้แจ้งข้อกล่าวหาให้ผู้ถูกกล่าวหารับทราบ และเปิดโอกาสให้ผู้ถูกกล่าวหาแต่ละราย ชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาแล้ว เห็นว่า                   1. กรณี  พล.ต.อ.พัชวาท วงษ์สุวรรณ  ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ                    เหตุผลข้อกฎหมายที่ใช้ในการวินิจฉัย ของคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติเมื่อเกิดเหตุการณ์สลายการชุมนุมในช่วงเช้ามีผู้บาดเจ็บถึงขั้นขาขาด  และมีบาดแผลในร่างกายหลายราย  สื่อมวลชนได้เสนอข่าวอยู่ตลอดเวลา พล.ต.อ.พัชรวาท ฯ ผบ.ตร ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงที่ได้รับนโยบายจากฝ่ายการเมือง ให้ไปดำเนินการเปิดทางให้สมาชิกรัฐสภาเข้าประชุม กลับเพิกเฉยไม่สั่งการให้หยุดยั้งการกระทำ หรือยอมกระทำการอันเป็นการเสี่ยงต่อการได้รับอันตรายต่อประชาชน  เป็นการไม่รับผิดชอบต่อตำแหน่งหน้าที่ของตนเองที่ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยในชีวิตของประชาชนเป็นหลัก  และการที่ พล.ต.อ. พัชรวาท ฯ ได้สั่งการให้กระทำ โดยมิได้ยับยั้งการกระทำที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อประชาชนตามวิสัยของข้าราชการตำรวจที่มีหน้าที่พิทักษ์สันติราษฎร์   จนเกิดความเสียหายดังกล่าว    จึงมีมูลความผิดทางวินัยอย่างร้ายแรง ฐานทำร้ายประชาชนในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ราชการ กระทำการอันได้ชื่อว่าเป็นผู้ประพฤติชั่วอย่างร้ายแรง และกระทำหรือละเว้นการกระทำใดๆ อันเป็นเหตุให้เสียหายแก่ราชการอย่างร้ายแรง ตามพระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2547 มาตรา 79 (3) (5) (6) และมีมูลความผิดทางอาญา ฐานเป็นเจ้าพนักงาน ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157        ข้อต่อสู้ของ  พล.ต.อ.พัชวาท ฯ ผบ.ตร. ที่ว่าไม่สามารถขัดขืนได้  แม้จะพยายามที่จะให้มีการเปลี่ยนสถานที่ประชุมหรือเลื่อนวันประชุม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความพยายามที่จะไม่มีเหตุการณ์เผชิญหน้ากันระหว่างประชาชนกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ ไม่สามารถหักล้างผลของการกระทำที่เจ้าหน้าที่ตำรวจภายใต้การบังคับบัญชาของ  พล.ต.อ. พัชรวาท ฯ ได้กระทำไป                              บทวิเคราะห์สำหรับเป็นกรณีศึกษา          การอ้างว่าได้รับนโยบายจากฝ่ายการเมืองแล้วปฏิบัติไปตามนั้น   ไม่สามารถหักล้างผลของการกระทำอันเป็นการเสี่ยงต่อการได้รับอันตรายต่อประชาชน  และเป็นการไม่รับผิดชอบต่อตำแหน่งหน้าที่ของตนเองที่ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยในชีวิตของประชาชนเป็นหลัก  กรณีนี้ผู้เขียนเห็นว่า  เมื่อพิจารณาจากการที่ พล.ต.อ.พัชรวาท ฯ ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติซึ่งถือเป็นผู้ใต้บังคับบัญชาของนายกรัฐมนตรี ดังนั้นหากได้รับคำสั่งจากนายกรัฐมนตรีให้ดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งเมื่อเป็นคำสั่งที่ชอบด้วยกฎหมาย   พล.ต.อ.พัชรวาท ฯ  ในฐานะผู้ใต้บังคับบัญชาจึงมีหน้าที่ต้องปฏิบัติตาม  ซึ่งจากข้อเท็จจริงพบว่า   พล.ต.อ.พัชรวาท ฯ  ได้รับคำสั่งให้ดำเนินการเปิดทางให้สามาชิกรัฐสภาสามารถเดินทางเข้าประชุมได้  คำสั่งดังกล่าวจึงเป็นคำสั่งโดยชอบด้วยกฎหมายที่ต้องปฏิบัติตาม         เมื่อมีข้อเท็จจริงปรากฎว่ากลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ได้เคลื่อนขบวนปิดล้อมประตูเข้าออกรัฐสภาทุกด้าน  จนสมาชิกรัฐสภาที่ประชุมอยู่ไม่สามารถเดินทางออกจากที่ประชุมได้   เมื่อพิจารณาจากข้อเท็จจริงดังกล่าวทำให้น่าคิดว่าหากไม่ดำเนินการเปิดทางให้สามาชิกรัฐสภาสามารถเดินทางเข้าประชุมได้  ก็จะเกิดบทสรุปว่าสมาชิกรัฐสภาที่เดินทางมาทำหน้าที่ประชุมอันเป็นหน้าที่ที่สำคัญตามกฎหมายกลับไม่สามารถเดินทางออกจากที่ประชุมได้เป็นสิ่งที่สมควรเกิดขึ้นหรือไม่  และผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องเช่นเจ้าหน้าที่ตำรวจสมควรจะดำเนินการเช่นไร  และสถานการณ์ขณะนั้นพบว่าเจ้าหน้าที่ตำรวจได้พยายามเจรจากับกลุ่มผู้ชุมนุมให้เปิดทางให้เจ้าหน้าที่ตำรวจเข้าไปรับสมาชิกรัฐสภาออกมา แต่กลุ่มผู้ชุมนุมไม่ยอมเปิดทางให้  ซึ่งการพยายามเจรจานี้เองแสดงให้เห็นว่าเจ้าหน้าที่ตำรวจได้กระทำการอันจำเป็นตามสมควรแก่เหตุแล้วเพื่อที่จะนำสมาชิกรัฐสภาออกมาจากที่ประชุม  ดังนั้นจากเหตุผลที่กล่าวมาข้างต้น  ผู้เขียนเห็นว่าการกระทำของเจ้าหน้าที่ตำรวจขณะนั้นถือเป็นการกระทำที่พอสมควรแก่เหตุแก่กรณีเพื่อที่จะดำเนินการปฏิบัติหน้าที่ให้เป็นไปตามอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย  แม้ต่อมาจากการดำเนินการของตำรวจจะทำให้ประชาชนได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต  ก็มิได้เกิดจากการกระทำที่มีเจตนาของเจ้าหน้าที่ตำรวจที่ต้องการให้ประชาชนที่เข้าร่วมการชุมนุมได้รับอันตรายหรือบาดเจ็บ ดังนั้น การกระทำของเจ้าหน้าที่ตำรวจจึงไม่เข้าองค์ประกอบความผิดฐานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157 จะต้องประกอบด้วยเจตนาพิเศษ คือต้องเป็นการกระทำเพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด[1]  ซึ่งกรณีนี้คือประชาชนที่เข้าร่วมการชุมนุม  นั่นเอง                 2. พลตำรวจโท สุชาติ เหมือนแก้ว  ผู้บัญชาการตำรวจนครบาล        เหตุผลข้อกฎหมายที่ใช้ในการวินิจฉัยของ คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติข้อเท็จจริงปรากฏว่า เจ้าหน้าที่ตำรวจซึ่งอยู่ในความควบคุมบังคับบัญชาของ พลตำรวจโท สุชาติ เหมือนแก้ว ผู้บัญชาการตำรวจนครบาลในฐานะผู้บัญชาการเหตุการณ์ตามแผนรักษาความสงบ (กรกฎ/48) ได้ใช้แก๊สน้ำตายิงและขว้างใส่กลุ่มประชาชนที่ชุมนุมปิดล้อมรัฐสภา ทำให้ประชาชนได้รับบาดเจ็บสาหัสเป็นจำนวนมากแล้ว ในเวลาประมาณ 16.00 น. พลตำรวจโทสุชาติ เหมือนแก้ว ยังคงสั่งให้มีการใช้กำลังเข้าผลักดันกลุ่มประชาชน โดยใช้แก๊สน้ำตาดังกล่าวอีก จนทำให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บจากแก๊สน้ำตาอีกจำนวนหนึ่ง และเมื่อเวลาประมาณ 19.00 น.เจ้าหน้าที่ตำรวจที่อยู่บริเวณด้านหน้ากองบัญชาการตำรวจนครบาลและภายในกองบัญชาการตำรวจนครบาล ยังคงยิงแก๊สน้ำตาใส่กลุ่มประชาชนที่ร่วมชุมนุมกับพันธมิตร ทำให้มีผู้เสียชีวิต และบาดเจ็บสาหัส ขาขาด มือขาด และบาดเจ็บที่ต่างๆ จำนวนมากอีก  พลตำรวจโท สุชาติ เหมือนแก้ว ในฐานะผู้บัญชาการเหตุการณ์ ทราบว่าการใช้แก๊สน้ำตาเข้าผลักดันประชาชน ทำให้เกิดความเสียหายต่อประชาชน กลับไม่ดำเนินการทบทวนวิธีการหรือหยุดยั้งการกระทำดังกล่าว กลับสั่งให้ดำเนินการเช่นเดิมอีกในตอนบ่ายและกระทำซ้ำอีกในตอนค่ำอีก จึงมีมูลความผิดทางวินัยอย่างร้ายแรง ฐานทำร้ายประชาชนในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ราชการ กระทำการอันได้ชื่อว่าเป็นผู้ประพฤติชั่วอย่างร้ายแรง และกระทำหรือละเว้นการกระทำใดๆ อันเป็นเหตุให้เสียหายแก่ราชการอย่างร้ายแรง ตามพระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2547 มาตรา 79 (3) (5) (6) และมีมูลความผิดทางอาญา ฐานเป็นเจ้าพนักงาน ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157                  บทวิเคราะห์สำหรับเป็นกรณีศึกษา        กรณีที่ คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ  เห็นว่า พล.ต.ท.สุชาติ เหมือนแก้ว ในฐานะผู้บัญชาการเหตุการณ์ ทราบว่าการใช้แก๊สน้ำตาเข้าผลักดันประชาชน ทำให้เกิดความเสียหายต่อประชาชน กลับไม่ดำเนินการทบทวนวิธีการหรือหยุดยั้งการกระทำดังกล่าว กลับสั่งให้ดำเนินการเช่นเดิมอีกในตอนบ่ายและกระทำซ้ำอีกในตอนค่ำ เมื่อพิจารณาประกอบกับข้อเท็จจริง ที่กลุ่มพันธมิตรที่ชุมนุมที่ทำเนียบรัฐบาลไม่พอใจการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจจึงประกาศให้ผู้ร่วมชุมนุมเดินทางไปที่หน้ากองบัญชาการตำรวจนครบาล เพื่อไปผลักดันเจ้าหน้าที่ตำรวจให้เปิดเส้นทางถนนศรีอยุธยา เห็นได้ว่าในฐานะที่  พล.ต.ท.สุชาติ ฯ  ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการตำรวจนครบาล   หากปล่อยให้กลุ่มผู้ชุมนุมที่ชุมนุมอยู่บริเวณหน้ากองบัญชาการตำรวจนครบาลด้วยอารมณ์ที่ไม่พอใจการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจกลุ่มผู้ชุมนุมอาจบุกเข้ามาในอาคารที่ทำการกองบัญชาการตำรวจนครบาลที่มีเจ้าหน้าที่ตำรวจประจำการอยู่เป็นจำนวนมากอาจจะทำให้เกิดการเผชิญหน้ากันระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจกับประชาชนโดยตรงจนเกิดการจลาจลสร้างความเสียหายจนยากจะควบคุมได้   ดังนั้น การที่ พล.ต.ท.สุชาติ ฯ  ในฐานะผู้บัญชาการตำรวจนครบาลย่อมใช้ดุลพินิจในการที่จะกระทำการหรือดำเนินการเพื่อรักษาที่ทำการกองบัญชาการซึ่งเป็นศูนย์กลางและเป็นสัญลักษณ์ของเจ้าหน้าที่ตำรวจไว้ให้ได้เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้สถานการณ์การชุมนุมลุกลามบานปลายต่อไปมากกว่าที่เป็นอยู่ในขณะนั้น  ด้วยเหตุผลดังกล่าวข้างต้น  ผู้เขียนเห็นว่า  การที่ พล.ต.ท.สุชาติ ฯ  ใช้แก๊สน้ำตาเข้าผลักดันประชาชนบริเวณหน้ากองบัญชาการตำรวจนครบาลเป็นการกระทำที่พอสมควรแก่เหตุไม่เกินกว่ากรณีแห่งความจำเป็นที่จำต้องกระทำเพื่อป้องกันผล  แม้ต่อมาจากการดำเนินการของตำรวจจะทำให้ประชาชนได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต  ก็ไม่อาจถือว่าเป็นการกระทำที่มีเจตนาพิเศษของเจ้าหน้าที่ตำรวจที่ต้องการให้เกิดความเสียหายแก่ประชชาชนที่เข้าร่วมการชุมนุม  ดังนั้นการกระทำของเจ้าหน้าที่ตำรวจจึงไม่เข้าองค์ประกอบความผิดฐานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157 จะต้องประกอบด้วยเจตนาพิเศษ คือต้องเป็นการกระทำเพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด[2]  ซึ่งกรณีนี้คือประชาชนที่เข้าร่วมการชุมนุม                  บทสรุป                    การปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการตำรวจนั้น  คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ อ้างว่าข้าราชการตำรวจที่มีหน้าที่พิทักษ์สันติราษฎร์  แต่มิได้ยับยั้งการกระทำที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อประชาชนจนเกิดความเสียหาย มีมูลความผิดทางวินัยอย่างร้ายแรง ฐานทำร้ายประชาชนในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ราชการ  และมีมูลความผิดทางอาญา ฐานเป็นเจ้าพนักงาน ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157 ดังนั้น การปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการตำรวจเกี่ยวกับการชุมนุมนั้นหากปรากฎว่าเกิดความเสียหายแก่ประชาชน  ข้าราชการตำรวจมีหน้าที่ต้องกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อให้เห็นว่าได้ยับยั้งความเสียหายดังกล่าว  เช่น  สั่งให้เจ้าหน้าที่ตำรวจหยุดปฏิบัติการชั่วคราวก่อน  หรือสั่งปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินการเพื่อให้เห็นว่าได้พยายามยับยั้งความเสียหายแล้ว หากสามารถทำได้เช่นนี้แล้วจะทำให้ข้าราชการตำรวจที่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความอุตสาหะเกี่ยวกับการชุมนุมที่ยืดเยื้อสามารถรอดพ้นจากการกล่าวหาว่า ตำรวจทำร้ายประชาชน  หรือกล่าวหาว่าปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบได้ในระดับหนึ่ง                     สำหรับผู้เขียนเห็นว่า  แม้ปัจจุบันมีความพยายามจากทุกฝ่ายที่จะผลักดันให้มีกฎหมายเกี่ยวกับการชุมนุมสาธารณะเป็นการเฉพาะเพื่อเป็นการวางหลักเกณฑ์สำหรับผู้ที่มีประสงค์จะชุมนุมเพื่อเรียกร้องหรือแสดงอุดมการณ์ของตนเองและเป็นแนวทางให้เจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อดูแลความสงบเรียบร้อยในการชุมนุมให้เป็นไปตามกฎหมายไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่นเกินสมควร  แต่ผู้เขียนเชื่อแม้จะมีกฎหมายดังกล่าวจริงก็อาจจะไม่สามารถแก้ปัญหาที่เกิดจากการชุมนุมสาธารณะได้ทั้งหมด  เพราะการชุมนุมสาธารณะนั้นมีจุดประสงค์ร่วมกันคือการเรียกร้องให้สังคมหรือผู้มีอำนาจในการบริหารประเทศสนใจหรือให้ความสำคัญกับสิ่งที่ตนต้องการเรียกร้อง  ดังนั้น  หากมีการชุมนุมสาธารณะเกิดขึ้นย่อมเชื่อได้อย่างแน่นอนว่าต้องมีการละเมิดต่อกฎหมายไม่ว่าจะเป็นกฎหมายโดยทั่วไป  เช่น กฎหมายจราจร  บทบัญญัติต่าง ๆ กฎหมายอาญา  หรือแม้กระทั่งกฎหมายเกี่ยวกับการก่อการร้าย  ผู้ชุมนุมก็พร้อมที่จะละเมิดกฎหมายหากทำให้สังคมหรือผู้มีอำนาจบริหารประเทศยอมรับในข้อเรียกร้องของตน                     ดังนั้น  เจ้าหน้าที่ตำรวจต้องมีมาตรการรองรับการชุมนุมสาธารณะที่เป็นระบบเพื่อบริหารจัดการการชุมนุมให้เป็นไปด้วยความสงบเรียบร้อยเกิดความเสียหายหรือละเมิดสิทธิของผู้อื่นน้อยที่สุด  โดยยึดหลักการดำเนินการหรือปฏิบัติหน้าที่ต้องเป็นไปตามหลักความพอสมควรแก่เหตุ  หลักความได้สัดส่วนของการกระทำ  เพื่อเป็นเกราะคุ้มครองตนเองมิให้ตกเป็นจำเลยของสังคมหรือแม้กระทั่งถูกดำเนินคดีฟ้องร้องต่าง ๆ ได้                                        [1] คำพิพากษาศาลฎีกาที่  257/2526                        [2] เพิ่งอ้าง                 พิมพ์จาก http://public-law.net/view.aspx?ID=1787 เวลา 22 พฤศจิกายน 2567 18:57 น. Pub Law Net (http://www.pub-law.net)