บทวิเคราะห์คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ:ศึกษากรณีปัญหาความขัดแย้งเรื่องเขตอำนาจศาลระหว่างศาลรัฐธรรมนูญกับศาลปกครอง ตอนแรก 20 ธันวาคม 2547 16:12 น.        บทนำ                            โดยที่รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 ได้บัญญัติให้มีองค์กรตรวจสอบองค์กรผู้ใช้อำนาจรัฐขึ้นหลายองค์กร ทั้งองค์กรที่เป็นองค์กรตุลาการ และองค์กรที่ไม่ใช่องค์กรตุลาการ เช่น คณะกรรมการ ป.ป.ช. ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา เป็นต้น โดยที่มีองค์กรตรวจสอบองค์กรผู้ใช้อำนาจรัฐหลายองค์กร ดังนั้น การที่เกิดปัญหาเรื่องความขัดแย้งกันในเรื่องเขตอำนาจ จึงเป็นปัญหาพื้นฐานที่อาจเกิดขึ้นได้ในส่วนขององค์กรตุลาการด้วยกันนั้น รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้มีคณะกรรมการขึ้นคณะหนึ่งเพื่อทำหน้าที่ในการชี้ขาดกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ระหว่างศาลยุติธรรม ศาลปกครอง ศาลทหาร หรือศาลอื่น ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 248 ของรัฐธรรมนูญ แต่อย่างไรก็ตาม คำว่า "ศาลอื่น" ตามมาตรา 248 ของรัฐธรรมนูญ ไม่รวมถึงกรณีที่ศาลต่างมีความขัดแย้งกับศาลรัฐธรรมนูญ ดังนั้น โดยหลักพื้นฐานแล้ว กรณี        ที่มีปัญหาความขัดแย้งในเรื่องเขตอำนาจระหว่างศาลรัฐธรรมนูญกับศาลอื่น ๆ องค์กรที่มีอำนาจ        ในการชี้ขาดเรื่องดังกล่าวคือ ศาลรัฐธรรมนูญเอง หากมีปัญหาดังกล่าวขึ้นมาสู่การพิจารณาของ        ศาลรัฐธรรมนูญโดยเหตุที่ศาลรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรผ็มีอำนาจชี้ขาดกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญ        มีปัญหาความขัดแย้งกับเขตอำนาจศาลอื่นนี้เอง ทำให้ศาลรัฐธรรมนูญจะต้องระมัดระวังในการ        ชี้ขาดเรื่องดังกล่าว โดยศาลรัฐธรรมนูญจะต้องคำนึงถึงการไม่ขยายขอบเขตอำนาจของตนเอง        หรือจะต้องไม่ตีความไปในทิศทางที่ขยายเขตอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญ และโดยเหตุที่ไม่มี        องค์กรสามารถควบคุมตรวจสอบคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญได้ บทความในทางวิชาการชิ้นนี้        จึงทำหน้าที่ในการศึกษาวิเคราะห์คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญเฉพาะในส่วนที่มีความสัมพันธ์        เกี่ยวกับเขตอำนาจของศาลปกครองเท่านั้น โดยอาจแบ่งคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่มีผล        กระทบต่อเขตอำนาจศาลปกครองอยู่ 2 ฉบับ ดังนี้ คือ คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 4/2541        เรื่อง ประธานรัฐสภาขอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับวาระการ        ดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาเทศบาล และคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 24/2543        เรื่อง ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง ว่าด้วยการสั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ก่อนประกาศผล        การเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2543 ขัดต่อรัฐธรรมนูญ        1. คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 4/2541 เรื่อง ประธานรัฐสภาขอให้ศาลรัฐธรรมนูญ        พิจารณาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภา        เทศบาล        1.1 ข้อเท็จจริงโดยสรุปและคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ                            ในเรื่องนี้มีข้อเท็จจริงสรุปได้ว่า สมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย ขอให้        ประธานรัฐสภาเสนอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับวาระ        การดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาเทศบาล ตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 มาตรา 16        วรรคหนึ่ง ซึ่งบัญญัติให้สมาชิกสภาเทศบาลอยู่ในตำแหน่งได้คราวละห้าปี แต่รัฐธรรมนูญ        มาตรา 285 วรรคห้า บัญญัติให้สมาชิกสภาท้องถิ่น คณะผู้บริหารท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น        มีวาระการดำรงตำแหน่งคราวละสี่ปี เรื่องนี้คณะกรรมการกฤษฎีกามีความเห็นว่า เป็นกรณีที่        พระราชบัญญัติดังกล่าวมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ บทบัญญัติดังกล่าวจึงใช้บังคับมิได้        ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 6 วาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาเทศบาลที่ได้รับเลือกตั้งก่อน        รัฐธรรมนูญมีผลใช้บังคับต้องเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 285 วรรคห้า แต่สมาคมสันนิบาต        แห่งประเทศไทยเห็นว่า ถ้ากฎหมายใดมีผลย้อนหลังเป็นโทษย่อมไม่มีผลใช้บังคับ สมาชิกสภา        เทศบาลที่ได้รับเลือกตั้งก่อนรัฐธรรมนูญมีผลใช้บังคับ จึงควรมีวาระการดำรงตำแหน่งคราวละ        ห้าปี                            ในการวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญได้พิจารณา 2 ประเด็น ประเด็นแรกเกี่ยวกับ        ความเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญของเทศบาล และประเด็นที่สอง สมาชิกสภาเทศบาลซึ่งได้รับ        การเลือกตั้งก่อนวันที่รัฐธรรมนูญมีผลใช้บังคับจะมีวาระการดำรงตำแหน่งกี่ปี สำหรับประเด็น        ที่หนึ่ง ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาแล้วเห็นว่าพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน        พ.ศ. 2534 มาตรา 70 ได้บัญญัติให้เทศบาลเป็นการจัดระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิ่น        ดังนั้น เทศบาลจึงเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามหมวด 9 ของรัฐธรรมนูญ เมื่อมีปัญหา        เกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาเทศบาลว่าจะมีวาระตามที่กำหนดในมาตรา 16        วรรคหนึ่ง แห่งพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 หรือจะมีวาระตามที่กำหนดในมาตรา 285        วรรคห้า ของรัฐธรรมนูญ จึงเป็นปัญหาเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ และ        โดยที่ปัญหาดังกล่าวประธานรัฐสภาได้เสนอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยตามมาตรา 266        ของรัฐธรรมนูญ จึงรับไว้พิจารณา สำหรับประเด็นที่สอง ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า        พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 มาตรา 16 วรรคหนึ่ง ได้บัญญัติให้สมาชิกสภาเทศบาล        อยู่ในตำแหน่งได้คราวละห้าปี จึงเป็นบทบัญญัติที่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญและไม่มีผลใช้บังคับ        ตามมาตรา 6 ของรัฐธรรมนูญ ประกอบกับกรณีนี้มิใช่เป็นเรื่องกฎหมายที่มีผลย้อนหลัง แต่เป็น        เรื่องกฎหมายที่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ        1.2 ผลกระทบจากคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 4/2541                            จากการที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า เทศบาล เป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญ ตาม        มาตรา 266 ของรัฐธรรมนูญ ก่อให้เกิดผลกระทบดังนี้                            (1) เมื่อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (เทศบาล สภาตำบล ฯลฯ) เป็นองค์กรตาม        รัฐธรรมนูญตามมาตรา 266 และต่อไปภายหน้าเมื่อได้มีการจัดตั้งศาลปกครองขึ้นจะก่อให้เกิด        ปัญหาเรื่องเขตอำนาจระหว่างศาลปกครองกับศาลรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ เพราะตามมาตรา 276        ของรัฐธรรมนูญบัญญัติว่า "ศาลปกครองมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่เป็นข้อพิพาทระหว่าง        หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับ        บัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาลกับเอกชน หรือระหว่างหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ        รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่นหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแล        ของรัฐบาลด้วยกัน ..." ดังนั้น กรณีตามมาตรา 276 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหนึ่งอาจมี        ความขัดแย้งกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอีกแห่งหนึ่งได้ ถ้าถือตามหลักคำวินิจฉัยของศาล        รัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าว จะต้องถือว่าเป็นกรณีที่เป็นความขัดแย้งระหว่างองค์กรตาม        รัฐธรรมนูญกับองค์กรตามรัฐธรรมนูญ ตามมาตรา 266 ซึ่งอยู่ในเขตอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญ        กรณีจึงก่อให้เกิดความขัดแย้งในเรื่องเขตอำนาจศาลกับศาลปกครองตามที่บัญญัติไว้ใน        มาตรา 276 ของรัฐธรรมนูญ                            (2) หากตีความว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญ นอกจาก        จะไม่สอดคล้องกับระบบศาลคู่ที่ให้ศาลปกครองมีอำนาจวินิจฉัยเกี่ยวกับข้อพิพาททางปกครอง        ซึ่งรวมถึงกรณีขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นด้วย การวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญดังกล่าว        ยังทำให้หลักเรื่องอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญนั้นเข้าใกล้หลัก Gerneralkfousel หรือหลัก        ที่ให้อำนาจศาลรัฐธรรมนูญเป็นการทั่วไป ซึ่งขัดกับหลักพื้นฐานในส่วนที่เกี่ยวกับอำนาจหน้าที่        ของศาลรัฐธรรมนูญที่จะต้องมีการระบุไว้โดยชัดแจ้ง (Enumerationsprinzip) เพราะเมื่อศาล        รัฐธรรมนูญตีความว่า องค์กรที่รัฐธรรมนูญกล่าวถึงในรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญ        จึงเท่ากับทำให้เขตอำนาจศาลครอบคลุมอย่างกว้างขวาง การตีความดังกล่าวจึงเป็นการตีความ        ที่มีผลทำให้เป็นการขยายเขตอำนาจศาลรัฐธรรมนูญ        1.3 บทวิเคราะห์คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 4/2541                            โดยที่ผู้เขียนได้เคยวิเคราะห์คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญฉบับนี้มาแล้ว1 ดังนั้น        จึงไม่ขอกล่าวรายละเอียด แต่ขอกล่าวโดยสรุปว่า หากพิจารณาตามหลักเกณฑ์ของการเป็น        องค์กรตามรัฐธรรมนูญแล้ว เทศบาลอาจจะเข้าเงื่อนไขในการเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญ        เฉพาะในแง่รูปแบบ (foruelle Kriterien) เท่านั้น กล่าวคือ การก่อตั้งและอำนาจหน้าที่นั้นได้มี        การบัญญัติรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญ แต่หากพิจารณาเกณฑ์ในทางเนื้อหา (substantielle        Kriterien) แล้ว องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไม่เข้าเงื่อนไขของหลักเกณฑ์ในทางเนื้อหา เพราะ        องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นองค์กรทางพื้นที่ที่ไม่ได้เข้าไปมีส่วนในการใช้อำนาจของรัฐ        ในลักษณะที่เป็นการควบคุมตรวจสอบองค์กรอื่นใดทั้งสิ้น และในแง่ความสัมพันธ์กับองค์กร        อื่นนั้น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นองค์กรที่อยู่ภายใต้การควบคุมกำกับของกระทรวง        มหาดไทย ดังนั้น ในแง่ของหลักเกณฑ์ในทางเนื้อหาแล้ว องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจึงไม่ใช่        องค์กรตามรัฐธรรมนูญ                            แต่อย่างไรก็ตาม ต่อมาองค์การบริหารส่วนตำบล องค์การบริหารส่วนจังหวัด และ        เทศบาล เสนอเรื่องพร้อมความเห็นรวมห้าคำร้องเพื่อให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยตาม        รัฐธรรมนูญ มาตรา 266 ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาแล้วเห็นว่า2 ประเด็นแห่งคำร้องตามคำร้อง        ทั้งห้า มีความเกี่ยวเนื่องกัน จึงรวมการพิจารณาเข้าด้วยกัน และมีประเด็นเบื้องต้นที่ศาล        รัฐธรรมนูญต้องพิจารณา คือ ศาลรัฐธรรมนูญจะรับคำร้องทั้งห้าไว้พิจารณาวินิจฉัยตาม        รัฐธรรมนูญ มาตรา 266 ได้หรือไม่ ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาแล้วเห็นว่า องค์กรตาม        รัฐธรรมนูญ มาตรา 266 ที่จะเสนอเรื่องพร้อมความเห็นให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยได้นั้น        หมายถึง องค์กรที่จัดตั้งขึ้นโดยรัฐธรรมนูญและกำหนดอำนาจหน้าที่ไว้ในรัฐธรรมนูญ                             ศาลรัฐธรรมนูญยังได้วินิจฉัยต่อไปว่า สำหรับองค์การบริหารส่วนตำบล องค์การ        บริหารส่วนจังหวัด และเทศบาล มีฐานะเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยรัฐธรรมนูญ        มาตรา 283 บัญญัติให้ท้องถิ่นที่ปกครองตนเองได้ย่อมมีสิทธิได้รับจัดตั้งเป็นองค์กรปกครอง        ส่วนท้องถิ่นตามที่กฎหมายบัญญัติ เห็นได้ว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่าง ๆ ดังกล่าวข้างต้น        จัดตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติต่างๆ มิได้จัดตั้งขึ้นโดยรัฐธรรมนูญ ส่วนเรื่องอำนาจหน้าที่ของ        องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น ย่อมเป็นไปตามที่กฎหมายบัญญัติ รัฐธรรมนูญไม่ได้กำหนด        อำนาจหน้าที่ขององค์กรเหล่านั้นไว้โดยตรง ทั้งองค์กรดังกล่าวอาจยุบเลิกหรือเปลี่ยนแปลง        ได้เสมอตามที่จะมีกฎหมายบัญญัติ เมื่อองค์การบริหารส่วนตำบล องค์การบริหารส่วนจังหวัด        และเทศบาล มิใช่องค์กรที่จัดตั้งขึ้นโดยรัฐธรรมนูญ อีกทั้งมิได้มีบทบาทและอำนาจหน้าที่หลัก        ตามรัฐธรรมนูญ จึงไม่อาจเสนอเรื่องพร้อมความเห็นให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยตาม        รัฐธรรมนูญ มาตรา 266 ได้        2. คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 24/2543 เรื่อง ระเบียบคณะกรรมการเลือกตั้ง        ว่าด้วยการสั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ก่อนประกาศผลการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา        (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2543 ขัดต่อรัฐธรรมนูญ        2.1 สรุปข้อเท็จจริงและคำวินิจฉัยของศาลรัธรรมนูญ                             ในเรื่องนี้มีข้อเท็จจริงสรุปได้ว่า ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาได้รับหนังสือร้องเรียน        จากผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาจังหวัดอุดรธานีว่า การที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง        (ก.ก.ต.) ออกระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง ว่าด้วยการสั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ก่อนประกาศ        ผลการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2543 ลงวันที่ 3 พฤษภาคม 2543 ข้อ 3        เพิ่มความเป็น ข้อ 6 ทวิ ของระเบียบดังกล่าว ความว่า "ในกรณีที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง        ไม่ประกาศผลการเลือกตั้งของผู้สมัครรับเลือกตั้งผู้ใดเกินกว่าหนึ่งครั้ง คณะกรรมการ        การเลือกตั้งอาจวินิจฉัยโดยใช้คะแนนเสียงเอกฉันท์ให้ถือว่าผู้สมัครรับเลือกตั้งผู้นั้นมิได้เป็น        ผู้สมัครรับเลือกตั้งในการเลือกตั้งใหม่อีก" และ ก.ก.ต. ได้อาศัยระเบียบดังกล่าวสั่งให้ผู้สมัคร        รับเลือกตั้งดังกล่าวไม่เป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภาใหม่ ซึ่งผู้สมัครรับเลือกตั้งดังกล่าว        เห็นว่าระเบียบดังกล่าวขัดกับรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 โดยชัดแจ้ง จึงมีหนังสือร้องเรียนมายัง        ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเพื่อขอให้ใช้อำนาจตามรัฐธรรมนูญมาตรา 198 เสนอเรื่อง        พร้อมความเห็นต่อศาลรัฐธรรมนูญเพื่อพิจารณาวินิจฉัย ซึ่งผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา        ได้พิจารณาแล้วเห็นว่า ไม่ปรากฏว่ารัฐธรรมนูญหรือกฎหมายอื่นใดให้อำนาจ ก.ก.ต. ตัดสิทธิ        ผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา ดังนั้น การที่ ก.ก.ต. อาศัย พระราชบัญญัติประกอบ        รัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. 2541 มาตรา 10 (7) ออกระเบียบ        คณะกรรมการการเลือกตั้งฯ จึงน่าจะมีปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ                             ในการพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาในเบื้องต้นว่า การที่        ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเสนอเรื่องพร้อมความเห็นเพื่อให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัย        เป็นไปตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญ มาตรา 198 วรรคหนึ่ง หรือไม่ ในประเด็นนี้ ศาลรัฐธรรมนูญ        วินิจฉัยว่า ระเบียบ ก.ก.ต. ฉบับดังกล่าว เป็นระเบียบที่ออกโดยอาศัยอำนาจตามความใน        พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. 2541 มาตรา 10 (7)        และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 3        ได้นิยามคำว่า "กฎ" หมายความว่า "พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง        ข้อบัญญัติท้องถิ่น ระเบียบ ข้อบังคับ หรือบทบัญญัติอื่นที่มีผลบังคับเป็นการทั่วไปโดยไม่        มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใดหรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ" ดังนั้น เมื่อระเบียบ ก.ก.ต.        ดังกล่าว เป็นบทบัญญัติอื่นที่มีผลบังคับเป็นการทั่วไปโดยไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใด        หรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ จึงย่อมถือได้ว่า เป็น "กฎ" หรือ "ข้อบังคับ" ตามรัฐธรรมนูญ        มาตรา 198 ที่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภามีอำนาจเสนอเรื่องให้พิจารณาวินิจฉัยความชอบ        ด้วยรัฐธรรมนูญได้                             ศาลรัฐธรรมนูญได้วินิจฉัยต่อมาว่า แม้ว่ารัฐธรรมนูญมาตรา 198 วรรคหนึ่ง มิได้        บัญญัติโดยชัดแจ้งว่า ศาลรัฐธรรมนูญหรือศาลปกครององค์กรใดเป็นองค์กรที่มีอำนาจในการ        ตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหรือข้อบังคับที่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา        เสนอให้พิจารณาวินิจฉัย แต่รัฐธรรมนูญมาตรา 2763 วรรคหนึ่ง ซึ่งเป็นบทบัญญัติทั่วไปในเรื่อง        อำนาจหน้าที่ของศาลปกครอง บัญญัติว่า "ศาลปกครองมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่เป็น        ข้อพิพาทระหว่างหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือ        เจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลกับเอกชน หรือระหว่าง        หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ        ที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลด้วยกัน ... ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ"        โดยศาลรัฐธรรมนูญเห็นว่า บทบัญญัติดังกล่าวเป็นบทบัญญัติที่ให้อำนาจศาลปกครองในการ        พิจารณาวินิจฉัย "ความชอบด้วยกฎหมาย"4 ของการกระทำของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ        รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแล        ของรัฐบาล ดังนั้น อำนาจหน้าที่ของศาลปกครองในการพิจารณาวินิจฉัยเรื่องที่ผู้ตรวจการ        แผ่นดินของรัฐสภาเสนอตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 198 วรรคหนึ่ง จึงต้องหมายความถึง เรื่องของ        หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่        ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาลเท่านั้น                             ศาลรัฐธรรมนูญเห็นว่า ก.ก.ต. เป็นองค์กรที่มีขึ้นตามรัฐธรรมนูญ หมวด 6 ส่วนที่ 4        มิใช่หน่วยงานหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาล ดังนั้น        ระเบียบ ก.ก.ต. ซึ่งออกโดย ก.ก.ต. จึงไม่อยู่ในอำนาจการพิจารณาวินิจฉัยของศาลปกครอง        การพิจารณา "ความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ" ของระเบียบ ก.ก.ต. ที่ออกโดย ก.ก.ต. จึงเป็นอำนาจ        ของศาลรัฐธรรมนูญ ดังนั้น การที่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเสนอเรื่องพร้อมความเห็น        เพื่อให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของระเบียบ        ก.ก.ต. ดังกล่าวนั้น เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 198 วรรคหนึ่งแล้ว ศาลรัฐธรรมนูญจึงมี        อำนาจพิจารณาวินิจฉัยเรื่องที่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเสนอมาได้                             ประเด็นต่อมา ศาลรัฐธรรมนูญได้พิจารณาว่า ระเบียบ ก.ก.ต. ดังกล่าวมีปัญหา        เกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญเห็นว่า ระเบียบคณะกรรมการ        การเลือกตั้ง ว่าด้วยการสั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ก่อนประกาศผลการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา        (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2543 ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ เพราะขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 29        วรรคหนึ่ง5 มาตรา 1266 และต้องด้วยรัฐธรรมนูญ มาตรา 67        2.2 ผลกระทบจากคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ 24/2543                             จากคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ 24/2543 ก่อให้เกิดผลกระทบอย่างน้อย        2 ประการ ดังนี้ (1) ส่งผลให้องค์กรอิสระตามที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญไม่อยู่ภายใต้เขตอำนาจ        ของศาลปกครอง (2) ทำให้ระบบการควบคุมเกี่ยวกับข้อพิพาทในทางปกครองอยู่ภายใต้ระบบ        ของศาล 2 ระบบ โดยมีข้อพิจารณาดังนี้                             (1) องค์กรอิสระตามที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญไม่อยู่ภายใต้เขตอำนาจของ        ศาลปกครอง                            จากผลคำวินิจฉัยนของศาลรัฐธรรมนูญดังกล่าวข้างต้นส่งผลให้องค์กรอิสระ        ตามที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรที่ไม่อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง ทั้งนี้ เพราะ        ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยหน่วยงานของรัฐที่อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง หมายเฉพาะ        หน่วยงานของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาลเท่านั้น ดังนั้น หากจะ        พิจารณาถึงองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญประเภทต่าง ๆ อาจแบ่งประเภทขององค์กรอิสระ        ตามรัฐธรรมนูญออกได้ 4 กลุ่ม ดังนี้ (1.1) สำนักงานศาลและสำนักงานขององค์กรอิสระต่าง ๆ        (1.2) องค์กรตรวจสอบการใช้อำนาจของรัฐ (1.3) องค์กรควบคุมตรวจสอบการเลือกตั้ง และ        (1.4) องค์กรอิสระอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญ                            (1.1) สำนักงานศาลและสำนักงานขององค์กรอิสระต่าง ๆ                             ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญได้บัญญัติให้มีสำนักงานศาลและสำนักงาน        ขององค์กรอิสระต่าง ๆ โดยให้สำนักงานดังกล่าวเป็นอิสระในการบริหารงานบุคคล        การงบประมาณ และการดำเนินการอื่น โดยอาจแบ่งองค์กรดังกล่าวได้ 5 องค์กร ดังนี้                             ก. สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ                            มาตรา 270 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้ศาลรัฐธรรมนูญมีหน่วยธุรการ        ของศาลรัฐธรรมนูญที่เป็นอิสระ โดยมีเลขาธิการสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญเป็นผู้บังคับบัญชา        ขึ้นตรงต่อประธานศาลรัฐธรรมนูญ สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญมีอิสระในการบริหารงานบุคคล        การงบประมาณ และการดำเนินการอื่น ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ                             ข. สำนักงานศาลยุติธรรม                             มาตรา 275 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้ศาลยุติธรรมมีหน่วยธุรการ        ของศาลยุติธรรมที่เป็นอิสระ โดยมีเลขาธิการสำนักงานยุติธรรมเป็นผู้บังคับบัญชาขึ้นตรงต่อ        ประธานศาลฎีกา สำนักงานศาลยุติธรรมมีอิสระในการบริหารงานบุคคล การงบประมาณ และ        การดำเนินการอื่น ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ                            ค. สำนักงานศาลปกครอง                            มาตรา 280 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้ศาลปกครองมีหน่วยธุรการ        ที่เป็นอิสระ โดยมีเลขาธิการสำนักงานศาลปกครองเป็นผู้บังคับบัญชาขึ้นตรงต่อประธาน        ศาลปกครองสูงสุด สำนักงานศาลปกครองมีอิสระในการบริหารงานบุคคล การงบประมาณ        และการดำเนินการอื่น ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ                             ง. สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ        (ป.ป.ช.)                             มาตรา 302 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้ ป.ป.ช. มีหน่วยงานธุรการ        ที่เป็นอิสระ โดยมีเลขาธิการของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เป็นผู้บังคับบัญชาขึ้นตรงต่อประธาน        ป.ป.ช. สำนักงานคณะกรรมการ ป.ป.ช. มีอิสระในการบริหารงานบุคคล การงบประมาณ        และการดำเนินการอื่น ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ                             จ. สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน                             มาตรา 312 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน        มีหน่วยธุรการของคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินที่เป็นอิสระ โดยมีผู้ว่าการตรวจเงินแผ่นดิน        เป็นผู้บังคับบัญชาขึ้นตรงต่อประธานกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน                            (1.2) องค์กรตรวจสอบการใช้อำนาจของรัฐ                             องค์กรที่ตรวจสอบการใช้อำนาจของรัฐซึ่งเป็นองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ        แบ่งออกได้ 3 องค์กร ดังนี้ ก. คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.)        ข. คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน และ ค. ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา                            ก. คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.)8                             รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้ ป.ป.ช. เป็นองค์กรที่สำคัญในการป้องกันและ        ปราบปรามการทุจริต โดยให้ ป.ป.ช. เป็นองค์กรที่มีอำนาจในการไต่สวนข้อเท็จจริงเบื้องต้น        เพื่อให้มีการดำเนินการต่อไม่ว่าจะเป็นกรณีการถอดถอนออกจากตำแหน่ง (มาตรา 305) หรือ        เพื่อส่งความเห็นไปยังศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง (มาตรา 308)        นอกจากนี้ ป.ป.ช. ยังมีอำนาจในการไต่สวนและวินิจฉัยว่าเจ้าหน้าที่ของรัฐร่ำรวยผิดปกติ        กระทำความผิดฐานทุจริตต่อหน้าที่ หรือกระทำความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการ หรือความผิด        ต่อตำแหน่งหน้าที่ในการยุติธรรม และมีอำนาจในการตรวจสอบความถูกต้องและความมีอยู่จริง        รวมทั้งความเปลี่ยนแปลงของทรัพย์สินและหนี้สินของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองและเจ้าหน้าที่        ของรัฐ                             ข. คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน9                             รัฐธรรมนูญได้กำหนดเรื่องการตรวจเงินแผ่นดินไว้ในหมวด 11        (มาตรา 312) และต่อมาได้มีการตราพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงิน        แผ่นดิน พ.ศ. 2542 โดยกำหนดให้คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินมีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับ        การวางนโยบายการตรวจเงินแผ่นดิน การกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีพิจารณาในเรื่องวินัยทาง        งบประมาณและการคลัง การให้คำปรึกษาและแนะนำการเสนอแนะให้มีการแก้ไขข้อบกพร่อง        เกี่ยวกับการตรวจเงินแผ่นดิน การกำหนดโทษปรับทางปกครอง การพิจารณาวินิจฉัยความผิด        ทางวินัย ทางงบประมาณ และการคลังในฐานะที่เป็นองค์กรสูงสุด                             ค. ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา 10                             รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเป็นองค์กร        ที่เข้ามาร่วมในการตรวจสอบการใช้อำนาจขององค์กรของรัฐ ได้กำหนดให้ผู้ตรวจการแผ่นดิน        ของรัฐสภามีอำนาจในการพิจารณาและสอบสวนหาข้อเท็จจริงตามคำร้องเรียนในกรณีที่การ        ไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย หรือปฏิบัตินอกเหนืออำนาจหน้าที่ตามกฎหมายของข้าราชการ        พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ หรือราชการ        ส่วนท้องถิ่น หรือในกรณีที่การปฏิบัติหรือละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ราชการ พนักงาน ลูกจ้างของ        หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐหรือรัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือในกรณีที่การ        ปฏิบัติหรือละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ราชการ พนักงาน ลูกจ้างของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ        หรือรัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่นที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ร้องเรียนหรือประชาชน        โดยไม่เป็นธรรมไม่ว่าการนั้นจะชอบหรือไม่ชอบด้วยกฎหมาย                             (1.3) องค์กรควบคุมตรวจสอบการเลือกตั้ง 11(ก.ก.ต.)                             รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้ “คณะกรรมการการเลือกตั้งเป็นองค์กรควบคุม        ตรวจสอบการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา สมาชิกสภาท้องถิ่น และ        ผู้บริหารท้องถิ่น รวมทั้งการออกเสียงประชามติให้เป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม โดย        รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้ ก.ก.ต. มีอำนาจหน้าที่ในการสืบสวนสอบสวนเพื่อหาข้อเท็จจริงและ        วินิจฉัยชี้ขาดปัญหาหรือข้อโต้แย้งที่เกิดขึ้นตามกฎหมายตามมาตรา 144 วรรคสอง (กฎหมาย        ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา กฎหมาย        ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการออกเสียง        ประชามติและกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น)                             (1.4) องค์กรอิสระอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญ                             องค์กรอิสระอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญอาจแบ่งออกได้เป็น 2 องค์กร ดังนี้        ก. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน ข. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ (มาตรา 40)                             ก. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ 12                             รัฐธรรมนูญกำหนดให้มี “คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ”        โดยให้มีอำนาจหน้าที่ในการตรวจสอบและรายงานการกระทำหรือการละเลยการกระทำอันเป็น        การละเมิดสิทธิมนุษยชน และเสนอมาตรการแก้ไขที่เหมาะสมต่อบุคคลหรือหน่วยงานที่กระทำ        หรือละเลยการกระทำดังกล่าว เสนอแนะนโยบายและข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมาย กฎ หรือ        ข้อบังคับต่อรัฐสภาและคณะรัฐมนตรีเพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน จัดทำรายงาน        ประจำปี เพื่อประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนภายในประเทศและเสนอต่อรัฐสภา                             ข. องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่                             มาตรา 40 ของรัฐธรรมนูญกำหนดให้มีองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระ        ทำหน้าที่จัดสรรคลื่นความถี่และกำกับดูแลการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์        และกิจการโทรคมนาคม                             ผลจากคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญมีผลทำให้องค์กรอิสระตามที่กล่าวแล้ว        ข้างต้นย่อมไม่อยู่ในเขตอำนาจศาลปกครอง กรณีจึงก่อให้เกิดผลประการที่สองดังจะได้กล่าว        ต่อไป                             (2) ทำให้ระบบการควบคุมเกี่ยวกับข้อพิพาทในทางปกครองอยู่ภายใต้ระบบ        ของศาล 2 ระบบ                             ดังที่ได้กล่าวมาแล้วในข้อพิพาทประการที่หนึ่งว่า มีองค์กรอิสระอย่างน้อย        4 กลุ่ม ที่ไม่อยู่ภายใต้เขตอำนาจของศาลปกครอง ทั้งที่โดยแท้จริงแล้ว องค์กรอิสระดังกล่าว        ต่างก็ใช้อำนาจในทางปกครองทั้งสิ้น อย่างน้อยที่สุด อำนาจในการบริหารงานบุคคลของ        องค์กรนั้น ๆ เช่น การแต่งตั้ง ถอดถอน เจ้าหน้าที่ขององค์กรนั้น ๆ หรือการลงโทษทางวินัย        ต่อเจ้าหน้าที่ขององค์กรนั้น ๆ ในกรณีดังกล่าวหากเป็นข้อพิพาทโต้แย้งย่อมถือว่าเป็นข้อพิพาท        ในทางคดีปกครอง ทั้งนี้ ยังไม่ต้องพิจารณาถึงการใช้อำนาจขององค์กรดังกล่าวที่ส่งผลกระทบ        ต่อบุคคลภายนอก ปัญหาที่จะต้องพิจารณาประการต่อมา คือ หากมีข้อพิพาทที่มีลักษณะเป็น        ข้อพิพาทในทางปกครองดังกล่าว หากบุคคลผู้ได้รับผลกระทบประสงค์จะฟ้องร้องเป็นคดีต่อศาล        ในกรณีนี้บุคคลดังกล่าวจะฟ้องคดีต่อศาลใด ในเมื่อองค์กรดังกล่าวไม่อยู่ในเขตอำนาจของศาล        รัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ ตามเหตุผลของคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 24/2543 เมื่อข้อพิพาท        อันเกิดจากองค์กรดังกล่าวไม่อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง หากพิจารณาตามบทบัญญัติของ        รัฐธรรมนูญ มาตรา 271 ซึ่งบัญญัติว่า “ศาลยุติธรรมมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวง        เว้นแต่คดีที่รัฐธรรมนูญนี้หรือกฎหมายบัญญัติให้อยู่ในอำนาจของศาลอื่น” เมื่อพิจารณาตาม        บทบัญญัติของมาตรา 271 ของรัฐธรรมนูญ ข้อพิพาทกรณีดังกล่าวย่อมอยู่ในเขตอำนาจของ        ศาลยุติธรรม ทั้งนี้ เพราะไม่มีกฎหมายบัญญัติไว้โดยเฉพาะให้ข้อพิพาทอันเกิดจากองค์กร        ดังกล่าวอยู่ในเขตอำนาจของศาลใด ด้วยเหตุนี้คดีข้อพิพาทอันเกิดจากองค์กรดังกล่าวย่อมตก        อยู่ในเขตอำนาจของศาลยุติธรรม ซึ่งเป็นเขตอำนาจศาลที่มีเขตอำนาจทั่วไป                             ประเด็นที่จะต้องพิจารณาต่อไป คือ รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 ซึ่งได้บัญญัติ        ให้จัดตั้งศาลปกครองนั้น มีเจตนารมณ์ที่จะให้แยกคดีปกครองออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มหนึ่งให้อยู่        ในเขตอำนาจของศาลปกครอง ส่วนอีกกลุ่มหนึ่งให้อยู่ในเขตอำนาจของศาลยุติธรรม รัฐธรรมนูญ        มีเจตนารมณ์เช่นนั้นจริงๆ หรือ หรือการก่อให้เกิดผลเช่นนั้นเกิดจากคำวินิจฉัยของศาล        รัฐธรรมนูญที่มิได้คาดหมายว่าจะเกิดผลเช่นนี้ขึ้น ทั้งนี้ หากพิจารณาจากบทบัญญัติของ        พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ตามที่บัญญัติไว้ใน        มาตรา 9 วรรค 213 ซึ่งได้บัญญัติถึงข้อยกเว้นของคดีปกครองที่ไม่อยู่ในเขตอำนาจของ        ศาลปกครองไว้อย่างชัดแจ้งแล้ว ซึ่งจากบทบัญญัติของมาตรา 9 วรรค 2 นี้เอง ย่อมสะท้อน        ให้เห็นชัดเจนว่า ศาลปกครองเป็นศาลที่มีเขตอำนาจในการพิจารณาวินิจฉัยข้อพิพาท        ในทางปกครองเป็นการทั่วไป และเฉพาะที่กฎหมายกำหนดไว้โดยเฉพาะเท่านั้น ว่าให้อยู่ใน        เขตอำนาจของศาลอื่น กรณีดังกล่าวจึงไม่อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง ดังนั้น หาก        ข้อพิพาทใดเป็นข้อพิพาทในทางปกครอง และไม่มีกฎหมายกำหนดให้อยู่ในเขตอำนาจของ        ศาลอื่น กรณีจึงไม่อาจพิจารณาเป็นอื่นไปได้ นอกจากจะให้ข้อพิพาทในทางปกครองดังกล่าว        อยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบโดยศาลปกครอง        2.3. ความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญประเภทต่าง ๆ กับศาลปกครอง                             ในการพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญประเภทต่าง ๆ        กับศาลปกครองจะแยกพิจารณาตามประเภทขององค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญแต่ละประเภท        ตามลำดับ                             2.3.1 สำนักงานศาลและองค์กรอิสระต่าง ๆ                             ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น องค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญประเภทนี้ ได้แก่        สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ สำนักงานศาลยุติธรรม สำนักงานศาลปกครอง สำนักงาน        คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ และสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน                             สำหรับข้อพิจารณาของการกระทำทั้งหลายขององค์กรประเภทที่อยู่ในขอบเขตอำนาจของศาลปกครอง เช่น การกระทำที่เกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลทั้งหลายของ        องค์กรดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นการแต่งตั้ง โยกย้าย การลงโทษทางวินัย โดยหลักพื้นฐานและการ        กระทำดังกล่าวย่อมอยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบของศาลปกรอง                             2.3.2 องค์กรตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ                             ความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ (ป.ป.ช.คณะกรรมการ        ตรวจเงินแผ่นดิน และผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา) กับศาลปกครอง ในกรณีขององค์กร        ประเภทนี้มีข้อพิจารณาดังนี้                             2.3.2.1 องค์กรตรวจสอบการใช้อำนาจดังกล่าวข้างต้นกับศาลปกครอง        ต่างก็เป็นองค์กรในระดับองค์กรตามรัฐธรรมนูญตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 266 ของรัฐธรรมนูญ        ดังนั้น ในกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ระหว่างองค์กรดังกล่าวกับศาลปกครอง กรณี        ย่อมอยู่ในเขตอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญที่จะวินิจฉัยชี้ขาดในเรื่องดังกล่าว                             2.3.2.2 ความสัมพันธ์ในส่วนที่เกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ขององค์กรดังกล่าว        กับศาลปกครอง                             (1) คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.)                             ก. ตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ มาตรา 9 (1) กำหนด        ให้ศาลปกครองมีอำนาจพิจารณาพิพากษาในคดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หน่วยงานทางปกครองหรือ        เจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำการโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายไม่ว่าจะเป็นการออกกฎ คำสั่ง หรือการกระทำอื่นใด เนื่องจากกระทำโดยไม่มีอำนาจหรือนอกเหนืออำนาจหน้าที่ หรือไม่ถูกต้องตามกฎหมายหรือโดยไม่สุจริต ในขณะที่พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและ        ปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 19 (3) กำหนดให้คณะกรรมการ ป.ป.ช.มีอำนาจ        ไต่สวนและวินิจฉัยว่าเจ้าหน้าที่ของรัฐร่ำรวยผิดปกติ กระทำความผิดฐานทุจริตหรือกระทำ        ความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการหรือความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ในการยุติธรรม ดังที่        การกระทำเดียวอาจจะอยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง และอยู่ในอำนาจของคณะกรรมการ        ป.ป.ช.ได้                             ข. ระเบียบหรือข้อบังคับของคณะกรรมการ ป.ป.ช.เป็นระเบียบ        หรือข้อบังคับที่อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครองหรือไม่ (ดูมาตรา 321 ของรัฐธรรมนูญ        ประกอบ)                             ค. การใช้อำนาจสั่งการบางประการของคณะกรรมการ ป.ป.ช.        เป็นคำสั่งที่อาจถูกโต้แย้งได้หรือไม่ หากอาจถูกโต้แย้งได้องค์กรใดจะเป็นผู้มีอำนาจในการ        ตรวจสอบ เช่น มาตรา 42 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญดังกล่าว กำหนดให้        คณะกรรมการ ป.ป.ช. มีอำนาจสั่งให้เจ้าหน้าที่ของรัฐตำแหน่งอื่น ๆ นอกจากมาตรา 39 และ        มาตรา 40 ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินของตน ในกรณีนี้หากเจ้าหน้าที่ของรัฐ        ดังกล่าวจะโต้แย้งคำสั่งของคณะกรรมการ ป.ป.ช.ไม่ชอบด้วยกฎหมายได้หรือไม่                             ง. กรณีที่บุคคลผู้ถูกร้องเรียนจะโต้แย้งว่ากระบวนการไต่สวน        ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เพราะมีการแต่งตั้งบุคคลผู้มีส่วนเกี่ยวข้องตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 46        แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว กรณีดังกล่าวนี้หากบุคคลดังกล่าวได้เสนอข้อโต้แย้งต่อ        คณะกรรมการ ป.ป.ช.แล้วไม่เป็นผล บุคคลดังกล่าวจะมีสิทธิโต้แย้งเรื่องดังกล่าวต่อองค์กรอื่น        หรือไม่                             (2) คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน                             ในส่วนของอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน        รวมทั้งคำวินิจฉัยของคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินกับศาลปกครองมีข้อสังเกตดังนี้                             ก. ระเบียบข้อบังคับหรือประกาศของคณะกรรมการตรวจเงิน        แผ่นดินอยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครองหรือไม่                             ข. ตามมาตรา 19 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าวกำหนดให้มี        คณะกรรมการวินัยทางงบประมาณและการคลัง โดยให้คณะกรรมการดังกล่าวมีอำนาจในการ        พิจารณาและกำหนดโทษปรับทางปกครองเบื้องต้นแก่เจ้าหน้าที่หรือพนักงานของหน่วยรับตรวจ        ที่ฝ่าฝืนมาตรการเกี่ยวกับการควบคุมการเงินของรัฐที่คณะกรรมการกำหนด และตามมาตรา 23        กำหนดให้คำวินิจฉัยของคณะกรรมการให้เป็นที่สุด และมาตรา 24 กำหนดว่าเพื่อประโยชน์        ในการชำระเงินที่เป็นโทษปรับทางปกครองตามที่คณะกรรมการกำหนด ให้วินิจฉัยลงโทษ        ทางวินัยของคณะกรรมการมีผลทางปกครองเช่นเดียวกับคำสั่งลงโทษตัดเงินเดือนที่สั่งโดย        ผู้บังคับบัญชา                             กรณีจึงมีประเด็นที่จะต้องพิจารณาว่า คำวินิจฉัยของคณะ        กรรมการวินัยทางงบประมาณและการคลังดังกล่าวอยู่ในเขตอำนาจการควบคุมตรวจสอบของ        ศาลปกครองหรือไม่                             ค. ตามมาตรา 63 กำหนดให้ผู้รับตรวจหรือผู้บังคับบัญชาหรือ        ผู้ควบคุมกำกับหรือรับผิดชอบของหน่วยรับตรวจผู้ใดละเลยไม่ดำเนินการตามมาตรา 44 มาตรา        45 หรือมาตรา 46 ให้ถือว่าผู้นั้นกระทำผิดวินัย ในกรณีนี้จะโต้แย้งคำสั่งดังกล่าวต่อ        ศาลปกครองได้หรือไม่                             (3) ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา                             ในส่วนของผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภามีข้อสังเกตที่เกี่ยวกับ        เขตอำนาจของศาลปกครองดังนี้                             ก. ตามรัฐธรรมนูญมิได้กำหนดให้ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา        มีหน่วยธุรการของผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาที่เป็นอิสระ แต่อย่างไรก็ตาม พระราชบัญญัติ        ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา พ.ศ. 2542 ได้กำหนดไว้ในหมวด 3        เกี่ยวกับสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา ซึ่งมีอำนาจในการบริหารงานบุคคลโดยมี        เลขาธิการเป็นผู้บังคับบัญชา พนักงานและลูกจ้างของสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา        ดังนั้น กรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับการแต่งตั้ง ถอดถอน เลื่อน ลดเงินเดือนหรือค่าจ้าง ลงโทษ        ทางวินัยพนักงานหรือลูกจ้างของสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา กรณีดังกล่าวย่อมอยู่        ในเขตอำนาจศาลปกครอง                             ข. ตามมาตรา 197 และมาตรา 198 ของรัฐธรรมนูญ ประกอบกับ        มาตรา 14 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าวกำหนดให้ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภามีอำนาจหน้าที่        ในการพิจารณาและสอบสวนหาข้อเท็จจริงตามคำร้องเรียนในกรณี                             - การไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย หรือปฏิบัตินอกเหนืออำนาจ        หน้าที่ตามกฎหมายของข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ        หรือรัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น                             - การไม่ปฏิบัติหรือละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการ        พนักงานหรือลูกจ้างของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วน        ท้องถิ่นที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ร้องเรียนหรือประชาชนโดยไม่เป็นธรรม ไม่ว่าการนั้น        จะชอบหรือไม่ชอบด้วยอำนาจหน้าที่ก็ตาม                             ตามมาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าวยังกำหนดให้        ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเห็นว่าบทบัญญัติแห่งกฎหมาย กฎ ข้อบังคับ หรือการกระทำใดของ        บุคคลใดตามมาตรา 16 (1) มีปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ให้ผู้ตรวจการแผ่นดิน        ของรัฐสภาเสนอเรื่องพร้อมความเห็นต่อศาลรัฐธรรมนูญหรือศาลปกครอง แล้วแต่กรณี เพื่อ        พิจารณาวินิจฉัยกรณีจึงมีข้อสังเกตดังนี้                             ข.1) ทั้งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ และ        พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาฯ ต่างก็กำหนดให้        องค์กรทั้งสองมีอำนาจในการกระทำอันเป็นการไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย หรือปฏิบัตินอกเหนือ        อำนาจหน้าที่ และการปฏิบัติหรือละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของ        หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐหรือรัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น กรณีจึงทำให้มี        ข้อพิจารณาว่าแต่ละองค์กรมีขอบเขตแค่ไหน เพียงใด และการพิจารณาขององค์กรใดองค์กร        หนึ่งผูกพันอีกองค์กรหนึ่งแค่ไหน เพียงใด                             ข.2) โดยที่มาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติประกอบ        รัฐธรรมนูญว่าด้วยผู้ตรวจการฯ ได้กำหนดว่าในกรณีที่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเห็นว่า        บทบัญญัติแห่งกฎหมาย กฎ ข้อบังคับ หรือการกระทำใดของบุคคลใดตามมาตรา 16 (1)        มีปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ให้ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเสนอเรื่อง        พร้อมความเห็นต่อศาลรัฐธรรมนูญหรือศาลปกครอง แล้วแต่กรณี เพื่อพิจารณาวินิจฉัย กรณีจึงมี        ปัญหาว่าหากผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเห็นว่า กฎ ข้อบังคับ หรือการกระทำใดของบุคคลใด        ตามมาตรา 16 (1) มีปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยกฎหมาย (มิใช่ความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ)        กรณีนี้ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาจะมีอำนาจดำเนินการอย่างไร มีอำนาจพิจารณาไปได้เอง        หรือจะต้องส่งเรื่องให้ศาลปกครองเช่นกัน                             2.3.3 องค์กรควบคุมตรวจสอบการเลือกตั้ง                             รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งเป็นผู้ควบคุมและ        ดำเนินการจัดหรือจัดให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา สมาชิกสภา        ท้องถิ่น และผู้บริหารท้องถิ่น รวมทั้งการออกเสียงประชามติ ให้เป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม        โดยให้มีอำนาจที่สำคัญคือ สืบสวนสอบสวนเพื่อหาข้อเท็จจริงและวินิจฉัยชี้ขาดปัญหาหรือ        ข้อโต้แย้งที่เกิดขึ้นตามกฎหมาย มาตรา 144 วรรคสอง (กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย        การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย        พรรคการเมือง กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการออกเสียงประชามติ และกฎหมายว่าด้วย        การเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น) (ตามมาตรา 144 (3)) และสั่งให้มีการ        เลือกตั้งใหม่หรือออกเสียงประชามติใหม่ในหน่วยเลือกตั้งใดหน่วยเลือกตั้งหนึ่งหรือทุกหน่วย        เลือกตั้ง เมื่อมีหลักฐานอันควรเชื่อได้ว่าการเลือกตั้งหรือการออกเสียงประชามติในหน่วยเลือกตั้ง        นั้น ๆ มิได้เป็นโดยสุจริตและเที่ยงธรรม                             ข้อพิจารณาในส่วนของคณะกรรมการการเลือกตั้งที่อาจเกี่ยวพันกับเขต        อำนาจศาลปกครองอาจแบ่งการพิจารณาออกเป็น 3.3.1 คณะกรรมการการเลือกตั้งในฐานะ        องค์กรกลุ่มและ 3.3.2 ประธานกรรมการการเลือกตั้งในฐานะเป็นผู้รักษาการตามกฎหมายต่าง ๆ                             2.3.3.1 คณะกรรมการการเลือกตั้งในฐานะองค์กรกลุ่ม มีข้อสังเกตดังนี้                             ถึงแม้ว่าศาลรัฐธรรมนูญจะวินิจฉัยว่า14 ศาลปกครองมีอำนาจ        พิจารณาพิพากษาคดีที่เป็นข้อพิพาทระหว่างหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือ        ราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลกับ        เอกชน หรือระหว่างหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือ        เจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลด้วยกัน ดังนั้น อำนาจหน้าที่        ของศาลปกครองในการพิจารณาเรื่องที่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเสนอตามรัฐธรรมนูญ        มาตรา 198 วรรคหนึ่งจึงต้องหมายถึงเรื่องของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือ        ราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาลเท่านั้น        สำหรับคณะกรรมการการเลือกตั้งเป็นองค์กรที่มีขึ้นตามรัฐธรรมนูญ หมวด 6 ส่วนที่ 4 มิใช่        หน่วยงานหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลดังเช่นที่กล่าว        ดังนั้น ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งฯซึ่งออกโดยคณะกรรมการการเลือกตั้งจึงไม่อยู่ใน        อำนาจการพิจารณาของศาลปกครองการพิจารณาความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของระเบียบ        คณะกรรมการการเลือกตั้งฯที่ออกโดยคณะกรรมการการเลือกตั้งจึงเป็นอำนาจของศาล        รัฐธรรมนูญ คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญดังกล่าวมิได้แยกแยะอย่างชัดเจนว่าการใช้อำนาจ        ส่วนใดบ้างที่อาจจะอยู่หรือไม่อยู่ในเขตอำนาจศาลปกครอง เพียงแต่วินิจฉัยว่า "คณะกรรมการ        การเลือกตั้ง" มิใช่องค์กรที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาล ซึ่งผลของคำวินิจฉัย        ดังกล่าวย่อมมีผลทำให้ "คณะกรรมการการเลือกตั้ง" อยู่นอกเขตอำนาจศาลปกครองทั้งหมด        ไม่ว่าจะกระทำในฐานะใด ในส่วนที่เกี่ยวกับการใช้อำนาจของคณะกรรมการการเลือกตั้งในกรณี        ดังต่อไปนี้มีข้อพิจารณาว่าอยู่ในเขตอำนาจศาลปกครองหรือไม่                             (1) ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการ        การเลือกตั้ง พ.ศ. 2540 ได้กำหนดให้มีสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง โดยมีเลขาธิการ        เป็นผู้บังคับบัญชาพนักงานและลูกจ้างของสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง และให้มีอำนาจ        บรรจุ แต่งตั้ง ถอดถอน เลื่อน ลดเงินเดือนหรือค่าจ้าง ลงโทษทางวินัยพนักงานหรือลูกจ้างของ        สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (มาตรา 30 (1)) ดังนั้น ปัญหาข้อพิพาทที่เกี่ยวกับเรื่อง        ดังกล่าวย่อมอยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง                             (2) ตามมาตรา 11 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย        คณะกรรมการการเลือกตั้งฯ ได้กำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งมีอำนาจแต่งตั้ง        คณะกรรมการการเลือกตั้งประจำจังหวัด ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำจังหวัด บุคคล        คณะบุคคลหรือผู้แทนองค์การเอกชน เพื่อปฏิบัติหน้าที่ตามที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง        มอบหมาย การโต้แย้งว่าการแต่งตั้งหรือถอดถอนบุคคลตามที่กำหนดไว้ในมาตรา 11 กรณี        ดังกล่าวมีปัญหาว่าเรื่องดังกล่าวอยู่ในเขตอำนาจศาลปกครองที่จะควบคุมตรวจสอบความมิชอบ        ด้วยกฎหมายของคำสั่งดังกล่าวหรือไม่                             (3) กรณีตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้ง        สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2540 หากคณะกรรมการการเลือกตั้งมีคำสั่ง        ให้บุคคลผู้มีสิทธิเลือกตั้งเสียสิทธิอย่างใดอย่างหนึ่งตามที่กฎหมายกำหนดก็ดี หรือกรณีที่        คณะกรรมการการเลือกตั้งไม่รับสมัครผู้สมัครเลือกตั้งรายใดรายหนึ่ง โดยเห็นว่าขาดคุณสมบัติ        ก็ดี หรือกรณีที่พรรคการเมืองประสงค์จะโต้แย้งประกาศผลการตรวจสอบรายการค่าใช้จ่าย        (มาตรา 43) หรือผู้สมัครพรรคการเมืองจะโต้แย้งการที่รัฐกำหนดที่ติดแผ่นประกาศ หรือการ        จัดสรรเวลาออกอากาศทางวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์ กรณีดังกล่าวนี้ หากบุคคล        ผู้มีสิทธิจะโต้แย้งจะโต้แย้งต่อองค์กรใด                             2.3.3.2 ประธานกรรมการการเลือกตั้งในฐานะเป็นผู้รักษาการตามกฎหมาย        ต่าง ๆ                             ตามมาตรา 144 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญได้บัญญัติให้ประธาน        กรรมการการเลือกตั้งเป็นผู้รักษาการตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง        กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการออกเสียงประชามติ และกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น และเป็นนายทะเบียนพรรคการเมือง                             กรณีจึงมีปัญหาที่จะต้องพิจารณาว่าการใช้อำนาจของประธาน        กรรมการการเลือกตั้งโดยเฉพาะเป็นนายทะเบียนพรรคการเมืองตามพระราชบัญญัติประกอบ        รัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2541 เช่น กรณีตามมาตรา 14 หากนายทะเบียนสั่ง        ไม่รับจดแจ้งการจัดตั้งพรรคการเมือง ในกรณีนี้ผู้จัดตั้งพรรคการเมืองจะโต้แย้งคำสั่งนายทะเบียน        ต่อองค์กรใด ซึ่งในเรื่องที่เกี่ยวกับการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วย        พรรคการเมืองฯ ศาลรัฐธรรมนูญได้เคยวินิจฉัยตามคำวินิจฉัยที่ 3/2541 เรื่อง คณะกรรมการ        การเลือกตั้งขอให้วินิจฉัยเกี่ยวกับขอบเขตอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการการเลือกตั้ง        โดยศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า เมื่อพรรคประชากรไทยขอจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงกรรมการ        บริหารพรรคต่อนายทะเบียนพรรคการเมือง และมีกรรมการบริหารพรรคบางคนโต้แย้งคัดค้าน        จึงเป็นปัญหาหรือข้อโต้แย้งที่อยู่ในอำนาจวินิจฉัยของคณะกรรมการการเลือกตั้ง การที่ศาลแพ่ง        มีคำสั่งห้ามนายธีรศักดิ์ กรรณสูต ประธานกรรมการการเลือกตั้งในฐานะนายทะเบียนพรรค        การเมืองจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงการเป็นกรรมการบริหารของพรรคประชากรไทยของ        นายวัฒนา อัศวเหม กับคณะรวม 12 คน ภายหลังจากที่พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ        ว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2541 มีผลใช้บังคับแล้ว จึงเป็นคำสั่งที่ไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติ        ตามมาตรา 145 (3) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย โดยเหตุผลที่กล่าวมาศาล        รัฐธรรมนูญ จึงวินิจฉัยว่า คำสั่งห้ามนายธีรศักดิ์ กรรณสูต ประธานกรรมการการเลือกตั้งในฐานะ        นายทะเบียนพรรคการเมือง จดทะเบียนเปลี่ยนแปลงการเป็นกรรมการบริหารพรรคประชากร        ไทยของนายวัฒนา อัศวเหม กับคณะ รวม 12 คน ตามหมายห้ามชั่วคราวของศาลแพ่ง        ลงวันที่ 26 มิถุนายน 2541 ไม่มีผลผูกพันต่อการปฏิบัติหน้าที่ของนายธีรศักดิ์ กรรณสูต        ประธรรมกรรมการการเลือกตั้งในฐานะนายทะเบียนพรรคการเมือง                             ถึงแม้ในขณะที่ศาลวินิจฉัยเรื่องดังกล่าวยังไม่มีการจัดตั้งศาลปกครอง        ขึ้นก็ตาม แต่เมื่อศาลรัฐธรรมนูญได้วินิจฉัยว่าการวินิจฉัยปัญหาในเรื่องดังกล่าวตามที่บัญญัติ        ไว้ในมาตรา 145 (3) ของรัฐธรรมนูญเป็นอำนาจของคณะกรรมการการเลือกตั้ง ซึ่งย่อมมีผลว่า        มิอาจถูกตรวจสอบโดยองค์กรศาลได้ ในกรณีนี้ถึงแม้จะมีการจัดตั้งศาลปกครองแล้วก็ตาม        ปัญหาในเรื่องดังกล่าวก็ไม่อยู่ในเขตอำนาจศาลปกครองเช่นกัน กรณีจึงเป็นเรื่องที่น่าสงสัย        เป็นอย่างยิ่ง เพราะประธานกรรมการการเลือกตั้งทำหน้าที่เป็นทั้งฝ่ายบริหารและฝ่ายตุลาการ        ไปในขณะเดียวกัน และประการสำคัญคือ คำสั่งดังกล่าวมีผลเป็นที่สุดไม่อาจถูกตรวจสอบโดยองค์กรตุลาการอื่นใดได้อีก                             2.3.4 องค์กรอิสระอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญ                             องค์กรอิสระอื่น ๆ ตามรัฐธรรมนูญ ได้แก่ 3.4.1 คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน        แห่งชาติ 3.4.2 องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ (มาตรา 40)                             2.3.4.1 คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ                             ส่วนที่อยู่ในอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ        กับศาลปกครองมีข้อสังเกตดังนี้                             (1) ข้อพิพาทที่เกี่ยวกับอำนาจในการบริหารงานบุคคลในสำนักงาน        คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวคือ อำนาจในการแต่งตั้ง โยกย้าย ถอดถอน ลงโทษ        ทางวินัย ปัญหาข้อพิพาทในเรื่องดังกล่าวย่อมอยู่ในอำนาจของศาลปกครอง                             (2) การกระทำของเจ้าหน้าที่ของรัฐอันเป็นการกระทำที่มีลักษณะ        เป็นการเลือกปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรม ที่อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครองตามมาตรา 9 (1) แห่ง        พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯอาจเป็นการกระทำที่เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน ซึ่งอยู่ในอำนาจตรวจสอบการกระทำดังกล่าวของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติได้ กรณีจึงมี        ปัญหาว่าหากเรื่องดังกล่าวเข้าสู่การพิจารณาขององค์กรทั้งสอง การพิจารณาขององค์กรใด        องค์กรหนึ่งจะมีผลผูกพันอีกองค์กรหนึ่งหรือไม่ เพียงใด                             2.3.4.2 องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ (มาตรา 40 ของรัฐธรรมนูญ)                             อำนาจหน้าที่ขององค์กรจัดสรรคลื่นความถี่กับศาลปกครองมีข้อสังเกต        ดังนี้                             (1) ข้อพิพาทที่เกี่ยวกับอำนาจในการบริหารงานบุคคลขององค์กร        จัดสรรคลื่นความถี่ย่อมอยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง                             (2) การใช้อำนาจของคณะกรรมการจัดสรรคลื่นความถี่ไม่ว่าจะกระทำ        ในรูปของคำสั่ง คำวินิจฉัยตามพระราชบัญญัติฯ มีประเด็นข้อพิจารณาว่าการโต้แย้งคำสั่งหรือ        คำวินิจฉัยของคณะกรรมการฯดังกล่าวจะโต้แย้งต่อองค์กรใด จะโต้แย้งมายังศาลปกครองได้        หรือไม่                        เชิงอรรถ                    1. โปรดดู บรรเจิด สิงคะเนติ, วิเคราะห์ปัญหาเรื่องขอบเขตอำนาจศาลรัฐธรรมนูญจากคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ, วารสารกฎหมายปกครอง เล่ม 17 ตอน 1 (เมษายน 2541), หน้า 157-165.         [กลับไปที่บทความ]                            2. ดูคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ที่ 58-62/2543 เรื่องพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด        พ.ศ. 2540 ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ [กลับไปที่บทความ]                            3. มาตรา 276 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า "ศาลปกครองมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่เป็นข้อพิพาทระหว่าง        หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลกับเอกชน หรือระหว่างหน่วยราชการหน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาลด้วยกัน ซึ่งเป็นข้อพิพาทอันเนื่องมาจากการ        กระทำหรือการละเว้นการกระทำที่หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือ        เจ้าหน้าที่ของรัฐนั้น ต้องปฏิบัติตามกฎหมาย หรือเนื่องจากการกระทำหรือการละเว้นการกระทำที่หน่วยราชการ        หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐนั้น ต้องรับผิดชอบในการปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมาย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ"[กลับไปที่บทความ]                            4.ศาลรัฐธรรมนูญเห็นว่า การตรวจสอบ "ความชอบด้วยกฎหมาย" อยู่ในเขตอำนาจศาลปกครอง        แต่การตรวจสอบ "ความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ" อยู่ในเขตอำนาจศาลรัฐธรรมนูญ        [กลับไปที่บทความ]                            5.มาตรา 29 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า "การจำกัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคลที่รัฐธรรมนูญรับรองไว้จะกระทำ        มิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะเพื่อการที่รัฐธรรมนูยนี้กำหนดไว้และเท่าที่จำเป็นเท่านั้น และจะกระทบกระเทือนสาระสำคัญแห่งสิทธิและเสรีภาพนั้นมิได้"        [กลับไปที่บทความ]                                    6.มาตรา 126 บัญญัติว่า "บุคคลผู้มีลักษณะดังต่อไปนี้เป็นบุคคลต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา                            (1) เป็นสมาชิกหรือผู้ดำรงตำแหน่งอื่นของพรรคการเมือง                            (2) เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือเคยเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและพ้นจากการเป็นสมาชิกสภา        ผู้แทนราษฎรแล้วยังไม่เกินหนึ่งปีนับถึงวันสมัครรับเลือกตั้ง                            (3) เป็นหรือเคยเป็นสมาชิกวุฒิสภาตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้ ในอายุของวุฒิสภาคราวก่อนการสมัครรับเลือกตั้ง                            (4) เป็นบุคคลต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้งตามมาตรา 109 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (11) (12) (13) หรือ (14)"[กลับไปที่บทความ]                            7. มาตรา 6 บัญญัติว่า "รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ บทบัญญัติใดของกฎหมาย กฎ หรือ        ข้อบังคับ ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญนี้ บทบัญญัตินั้นเป็นอันใช้บังคับมิได้"        [กลับไปที่บทความ]                            8. รายละเอียดโปรดดูเชิงอรรถที่ 2, ข้างต้น [กลับไปที่บทความ]                            9. รายละเอียดโปรดดูเชิงอรรถที่ 3, ข้างต้น[กลับไปที่บทความ]                            10. รายละเอียดโปรดดูเชิงอรรถที่ 4, ข้างต้น[กลับไปที่บทความ]                            11. รายละเอียดโปรดดูเชิงอรรถที่ 5, ข้างต้น[กลับไปที่บทความ]                            12. รายละเอียดโปรดดูเชิงอรรถที่ 6, ข้างต้น[กลับไปที่บทความ]                            13. มาตรา 9 วรรค 2 บัญญัติว่า                             เรื่องดังต่อไปนี้ไม่อยู่ในอำนาจศาลปกครอง                             (1) การดำเนินการเกี่ยวกับวินัยทหาร                             (2) การดำเนินการของคณะกรรมการตุลาการตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการฝ่ายตุลาการ                             (3) คดีที่อยู่ในอำนาจของศาลเยาวชนและครอบครัว ศาลแรงงาน ศาลภาษีอากร ศาลทรัพย์สินทางปัญญา และการค้าระหว่างประเทศ ศาลล้มละลาย หรือศาลชำนัญพิเศษอื่น” [กลับไปที่บทความ]                            14. คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ 24/2543 เรื่องระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง ว่าด้วยการสั่งให้มีการเลือกตั้งใหม่ก่อนประกาศผลการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2543 ขัดต่อรัฐธรรมนูญ[กลับไปที่บทความ]                                ลงเผยแพร่ครั้งแรกใน Public Law Net วันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2544                 พิมพ์จาก http://public-law.net/view.aspx?ID=135 เวลา 21 เมษายน 2568 20:52 น. Pub Law Net (http://www.pub-law.net)